Veelvoorkomende ziekten en problemen bij kromsnavels (parkiet- en papegaaiachtigen)

Besmettelijke ziekten

Algemeen

Besmettelijke ziekten spelen vooral een rol als U een nieuwe vogel aanschaft of als U meerdere vogels heeft. Het is altijd belangrijk om alleen gezond ogende, schone vogels aan te schaffen. Indien U al vogels heeft, dan is het verstandig om een nieuw aangeschafte vogel gedurende een maand in quarantaine te houden, alvorens deze bij de rest te plaatsen. Voor de besmettelijke ziekten geldt ook dat er bij overbevolking (te volle volière) en bij stress meer kans is op uitbraak van de ziekte. Helaas komen er bij de kromsnavels ook een aantal virusziekten voor die pas na maanden of soms zelfs na jaren tot uiting kunnen komen. Voor deze virusziekten bestaat de mogelijkheid om Uw vogel te laten testen middels bloed- of veeronderzoek.

Luchtzakmijten

Luchtzakmijten zijn parasieten die door direct contact of via drinkwater of voeding overgebracht worden. Klachten treden soms pas enkele maanden later op en bestaan in eerste instantie uit stemverlies en de snavel afvegen. Later kan er ook niezen, kopschudden, met open bek ademen en rochelen optreden. De aandoening is goed te behandelen.

Huid- en veerparasieten

Hiertoe behoren diverse mijtsoorten en luizen. Deze kunnen voorkomen op de huid van lichaam of poten, op de veren en bij grasparkieten vaak boven de snavel. Mijten zijn zo klein dat ze met het blote oog nauwelijks waar te nemen zijn. Bovendien graven veel mijtsoorten zich in de huid in. Luizen zijn vaak met het blote oog wel te zien. Deze parasieten veroorzaken allen jeuk en onrust. Bij ernstige besmetting kan zelfs bloedarmoede optreden. Ook kan de huid van de poten en de kop erg verdikt en knobbelig worden. Naast medicamenteuze behandeling van alle dieren is het ook noodzakelijk om kooi en/of volière goed te reinigen en te behandelen.

Worminfecties

Worminfecties komen vooral voor bij wildvangvogels en bij vogels afkomstig uit grote bestanden. Er zijn echter ook worminfecties die overgebracht kunnen worden door insecten en door regenwormen. Wormen kunnen verschillende klachten veroorzaken, waaronder vermagering, braken, diarree, verstopping, benauwdheid, rochelende ademhaling, en bloedarmoede. De besmetting is meestal vast te stellen door een ontlasting- onderzoek.

Giardia-infectie

Giardia is een darmparasiet die chronische, stinkende diarree en daardoor vermagering kan veroorzaken. Giardia is ook besmettelijk voor mensen. Giardia kan aangetoond worden door ontlasting-onderzoek.

Virusinfecties

Algemeen

Er zijn verschillende soorten virusinfecties die bij kromsnavels voorkomen. Er zijn geen geneesmiddelen die virusinfecties bij vogels kunnen genezen. Het verloop van een virusinfectie kan variëren van mild tot zeer ernstig. In alle gevallen is het belangrijk om de zieke vogel te ondersteunen met rust, warmte en goede voeding of soms zelfs met voedingssupplementen. In veel gevallen blijft een vogel levenslang drager van een virus en kan hij op die manier andere vogels besmetten. Sommige virussen kunnen ook levenslang klachten veroorzaken en zelfs uiteindelijk leiden tot de dood.

 

Psittacine Beak and Feather Disease

PBFD komt veel voor bij kaketoes, maar ook bij andere papegaaien en parkietachtigen. De ziekte kan bij jonge dieren acuut verlopen en veroorzaakt dan apathie, bol zitten en niet meer willen eten. De chronische vorm kan op alle leeftijden optreden en zorgt voor een slechte veerkwaliteit en afwijkingen aan de snavel en het gehemelte. Ook treedt uiteindelijk een afweerstoornis op, waardoor de vogels vatbaarder zijn voor secundaire infecties. Deze secundaire infecties kunnen uiteindelijk fataal verlopen. De ziekte is niet te genezen en kan aangetoond worden door middel van bloedonderzoek.

Polyomavirusinfectie

Het Polyomavirus kan bij alle kromsnavels voorkomen en het ziektebeeld kan erg divers zijn. Meestal treden problemen op bij de jonge vogels van 1 tot 7 weken oud. Er kan dan plotselinge sterfte optreden van een deel van de jongen. Deze hebben vaak onderhuidse bloedingen door stollingsproblemen. Nestgenoten die de ziekte overleven blijven vaak levenslang drager en kunnen dus andere vogels besmetten of zelf op latere leeftijd alsnog ziek worden. Zij vertonen dan vaak leverproblemen of afwijkende bevedering. De ziekte kan verspreid worden via huidschilfers, veerstof en ontlasting. Oudere dieren die besmet raken kunnen plotseling doodgaan of bovenbeschreven symptomen gaan vertonen. Overleven zij de ziekte, dan kan de besmetting na 24 weken verdwijnen. De ziekte is aan te tonen door middel van bloedonderzoek of bij sectie van dode vogels. Volwassen dieren die de ziekte hebben, moeten na 24 weken opnieuw getest worden. Hokken kunnen ontsmet worden met Halamid.

Bacteriële infecties

Algemeen

Er zijn veel bacteriële infecties die ook bij papegaaien en parkietachtigen problemen kunnen veroorzaken. In veel gevallen zijn bacteriële infecties secundair aan andere aandoeningen, zoals een weerstandsvermindering tgv slechte voeding of PBFD of tgv slechte hygiëne. Alle organen kunnen door bacteriën aangetast worden, maar het vaakst worden problemen van de huid, de luchtwegen, het maagdarmkanaal en de urinewegen gezien. De meeste bacteriële infecties zijn goed te behandelen met antibiotica.

Papegaaienziekte

De belangrijkste bacteriële infectie die bij kromsnavels voorkomt is Papegaaienziekte ofwel Psittacose. Deze ziekte is ook besmettelijk voor de mens. De symptomen zijn vieze ogen, vieze neus, luchtwegklachten, diarree, slechte eetlust en soms sterfte. Bij mensen kan een longontsteking optreden. De infectie wordt verspreid via vocht uit ogen en neus en via ontlasting. De infectie kan vastgesteld worden door onderzoek hiervan. De vogels kunnen na een langdurige behandeling met antibiotica genezen. Ook de omgeving dient gereinigd en gedesinfecteerd te worden. De ziekte is aangifteplichtig.

Schimmel- en gistinfecties

Aspergillose

Aspergillose is een schimmelinfectie van de luchtwegen. In zeldzame gevallen kunnen ook andere organen aangetast worden. Ernstige benauwdheid en een luidruchtige ademhaling kunnen plotseling optreden. Ook kan er acute sterfte optreden. De schimmel kan afkomstig zijn van pinda’s en zaden en kan vooral bij dieren met een slechte weerstand acute problemen veroorzaken.

Candidiose

Secundaire gistinfecties van krop, kliermaag en darmen kunnen vooral optreden bij dieren met een slechte weerstand of dieren die slechte voeding krijgen. Zelden worden luchtwegproblemen gezien.

Niet-besmettelijke ziekten Algemeen

Deze aandoeningen komen voornamelijk voor bij een individueel gehouden dier of bij een individueel dier in een groep. Uitzonderingen vormen de aandoeningen veroorzaakt door voedingsfouten(zie voeding). Deze aandoeningen treffen meestal de gehele groep. Indien medicamenteuze behandeling noodzakelijk is, verdient het de voorkeur om medicijnen rechtstreeks in het bekje in te geven.

Voedselgerelateerde aandoeningen

Algemeen

Hoewel de meeste papegaaien en parkietachtigen zaadeters zijn, hebben zij ook dierlijk eiwit nodig. Individueel gehouden dieren kunnen het beste gevoerd worden met complete voeding (palletvoeding) Door de uniforme samenstelling is het niet mogelijk voor de vogel om alleen de lekkerste dingen te selecteren. Wordt alleen een zaadmengsel gevoerd, dan treden op den duur tekorten op aan vitaminen en mineralen. Deze tekorten leiden uiteindelijk weer tot diverse ziektebeelden zoals slechte weerstand en gevoeligheid voor infectieziekten, botafwijkingen, vermagering, afwijkingen van de slijmvliezen, storingen van het zenuwstelsel, legnood, slechte broedresultaten, slechte veerkwaliteit, ruiproblemen, kleurverlies etc.

Snavelproblemen

Afwijkend gevormde snavels kunnen diverse oorzaken hebben. Een veelvoorkomende oorzaak is een virale PBFD-infectie. Ook deficiënte voeding kan snavelproblemen veroorzaken. Afwijkende of te lange snavels kunnen in onze kliniek ingekort worden. Uiteraard moet ook de oorzaak gezocht worden.

Verenplukken

Verenplukken kan vele oorzaken hebben. Veelvoorkomende oorzaken zijn parasieten en virusinfecties als Polyoma en PBFD. Deficiënte voeding kan ook aanleiding geven tot afwijkende veergroei en verenplukken. Soms zijn er geen lichamelijke oorzaken voor het verenplukken, maar is het een vorm van afwijkend gedrag door bijvoorbeeld verveling of stress. Als lichamelijke aandoeningen uitgesloten kunnen worden, dan kan Uw papegaai baat hebben bij gedragsbeïnvloedende medicatie en afleiding. Ook een kraag kan soms een oplossing zijn.

Verkleuring

Het verkleuren van de veren is veelal het gevolg van deficiënte voeding. In eerste instantie kunnen de veren dof worden of er ontstaan donkere streepvormige verkleuringen in een afzonderlijke veer. Deze streepjes noemen we stresslijnen. Krijgt een vogel langere tijd deficiënte voeding, dan kan de vogel geheel grauwgrijs verkleuren. Deze verkleuring kan zich wel weer herstellen als de vogel overgeschakeld wordt naar een kwalitatief goed voer. Dit zal wel enkele maanden tot jaren duren. Een ander soort verkleuring is het plotseling doorkomen van bijvoorbeeld een rode veer op de plaats waar normaal alleen groene veren zitten. Dit kan duiden op een leverfunctiestoornis.

 

 

Legnood

Als een vogel haar ei niet kwijt kan, zal ze stil worden en meestal op de bodem van de kooi bol gaan zitten. Soms is het ei te voelen of te zien in de buik of in de cloaca (poepopening). Heeft Uw vogel symptomen van legnood, maak dan een afspraak in bij een dierenarts. Legnood kan binnen 24 uur fataal aflopen voor Uw vogel.

Hypocalcemie

Dit is een aandoening die vooral voorkomt bij de Grijze Roodstaart, maar die ook wel bij andere soorten kan optreden. De ziekte kenmerkt zich door spierzwakte en het periodiek optreden van toevallen met spierkramp. De prognose is gereserveerd. Beter is om de ziekte te voorkomen door een goede voeding met voldoende calcium.

Vergiftigingen

De meest voorkomende vergiftiging bij kromsnavels is de loodvergiftiging. Lood kan o.a. voorkomen in loodhoudende verf en in de onderzijde van gordijnen. Ook een vergiftiging door Tefaldampen komt regelmatig voor.

Pootontstekingen

Ontstekingen aan de voetzooltjes kunnen optreden bij gebruik van zitstokken die bekleed zijn met schuurpapier (om de nagels af te laten slijten). Ook gewrichtsontstekingen komen voor. In alle gevallen geldt dat als Uw vogel niet meer op de zitstok kan zitten, U het drinkwater en het voer bij hem op de grond neer moet zetten. Medische hulp in de vorm van antibiotica en pijnstillers is vaak noodzakelijk.

Verlamming

Gebruikt Uw vogel een van beide pootjes niet, dan kan het gaan om pijn in het onbelaste pootje (zie pootontstekingen). Echter vaak gaat het om een verlamming van de poot. De oorzaak hiervoor is vaak in de buikholte gelegen. De pootzenuw loopt namelijk door de buikholte en kan aangetast raken bij een ontsteking of tumor van bijvoorbeeld de nier, de testikel of de eierstok. Een onderzoek in een dieren kliniek kan vaak meer duidelijkheid verschaffen over deze oorzaak.

Nierproblemen

Het duidelijkste symptoom bij nieraandoeningen is een toename van het urine-volume. Normaal gesproken plast een vogel geen water uit, maar alleen de kristalvormige afvalstoffen in de vorm van een wit beslag op de ontlasting. Als het urine-volume toeneemt kan er om de ontlasting een natte plas liggen. Dit wordt door veel eigenaren geïnterpreteerd als diarree. Afhankelijk van de oorzaak kan met medicatie of aangepaste voeding de levenskwaliteit verbeterd worden.

Jicht

Jicht is een ophoping van urinezuurkristallen. Dit kan in de gewrichten optreden, met als gevolg, verdikte, pijnlijke gewrichten. Het kan ook in de organen optreden. Er zijn diverse oorzaken voor, waaronder nierproblemen, verkeerde voeding en vergiftigingen. Jicht kan zeer ernstig verlopen. Met medicatie zijn de problemen wel enigszins onder controle te krijgen.